KEKLİK Keklik, evcil ve yabani hayatta 14 alt türü olan, önemli bir ticari potansiyele sahip süs kuşlarından biridir. Avcılık, et üretimi ve yumurtası için beslenen kekliklerin eti çok lezzetli ve yağ oranı düşüktür. Beslenme ve yetiştirme kolaylığından dolayı süs kuşu yetiştiriciliğine başlamak isteyenler için uygun bir kuştur. ABD, Fransa, İspanya, Macaristan ve Çekoslavakya gibi birçok ülkede keklik üretilmekte ve bu üretilen hayvanlar özel avlaklarda avlandırılmaktadır. Ülkemizin ekolojik şartları av alanları kurulması için uygun olup yurdumuzda bu avlaklardan sadece Nazilli-Alamut köyünde vardır. A.B.D.’ ne 1951 yılında İzmir’den keklik götürülmüş ve 4 ayrı bölgeye (New Mexico, Arizona, Utah ve Nevada eyaletleri) salınarak adaptasyon çalışmaları yapılmış ve o bölgede bu keklikler ''Türk kekliği'' (Alectoris graeca kleini) olarak avlandırılmıştır. Türkiye’de en yaygın olarak bulunanı kınalı kekliktir. 5-10 yıl öncesine kadar yabani hayatta keklikler sürüler halinde bulunurken, bugün sayıları azalmış, avcılar avlayacak keklik bulamaz hale gelmiştir. Özellikle bilinçsiz avlanma ve tarımda verimi artırmak için kullanılan kimyasallar nedeniyle tabii dengenin bozulmasının tabii keklik populasyonlarının yok olmasına sebebiyet verdiği düşünülmektedir. FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ Keklik dolgun vücut yapılı, kısa kuyruklu, yuvarlak kanatlı ve gagaları yem almaya uygun şekilde olup bıldırcından daha iri, sülünden daha küçüktür. Kınalı kekliklerin alnında başlayan karakteristik siyah bant şeklindeki çizgi gözlere ve oradan boynun alt kısımlarına kadar iner. Olgun yaştaki kekliklerin göğüs, sırt, ve kanatları kül grisi renkte olup, yanda çubuk şeklinde siyah çizgiler vardır. Gaga, ayak ve bacaklar kırmızı renkte olup, kınalı keklikler isimlerini bu renklerden almışlardır. Palazların dış uçucu telekleri farklı renk ve şekilde olup, bu telekler beneklidir. Dıştaki iki uçuş teleği ikinci yılın sonuna kadar dökülmez. Erkekler 550-650 gr ergin ağırlığa sahiptirler. Ergin dişiler ise erkeklerden %10 daha hafiftir. Erkek ve dişiler aynı tüy renginde olup, olgunlaşma başlayınca erkekler mahmuzlarından tanınır. Erkeklerin mahmuzları dişilerinkinden daha büyüktür. Mahmuzlara bakılarak cinsiyet tayini yapılabileceği gibi, kesin cinsiyet ayrımı kloakaya bakılarak da yapılabilir. AVLANMA YÖNTEMLERİ Orta büyüklükte, güzel görünüslü, çok taninan ve sevilen bir av kusudur. Erkek ve disisinin görünümleri ayni olmasina ragmen erkek biraz daha büyüktür. Basin üzeri açik kursuni, alin daha açik renklidir. Burun kismindan baslayan, göz ve kulaktan geçerek boynun iki yanindan inen ve gerdanin altinda birlesen siyah bir kolye basini süsler. Gerdan krem rengi, kirli beyazdir. Kulak tüyleri kahverengidir. Gögüs açik külrengi, karin kismi koyu krem veya çok açik kahverengi-beyazdir. Ense ve sirti erguvani gri-kahverengidir. Omuz örtü tüyleri daha parlak morumsu, üzeri açik renk lekeli ve harelidir. Gövdenin yanlarinda kanatlari saklayan uzun koyu renkli tüyler enine siyah, beyaz bantli, uçlari kizil kahverengidir. Kanatlari kapali durdugunda bu tüyler siyah, beyaz ve kahverengi 9-10 serit olustururlar. Kuyruk alti önü tüyleri kiremit rengidir. Gaga kalinca, üst gaga hafif kivriktir. Gaga, göz çevresi ve ayaklar kirmizidir. Erkeklerin ayaginda mahmuz tabir edilen kikirdaksi bir çikinti bulunur. Yasama ortamlarina göre renkleri daha açik veya koyu, büyüklükleri de farkli olabilir. Boylari 33 cm.dir. Sert ve seri kanat vuruslariyla uçar. Kuvvetli bir kanat vurusu ile havalanir. Biraz yükseldikten sonra kanat gererek ve arasira çirparak düz uçusa geçer. Sabah ve aksam üstleri ve sürü dagildiginda toplamak için öterler. Erkeklerin sesi tok, disilerin ise daha incedir. Palazlar yerde çok hizli yürürler. Çok yagis olmayan, yari kurak ve kurak bölgelerde, çali ve otlarla kapli yamaçlar, vadiler ve tepelerde, ekili alanlar ve baglar çevresindeki kayali, tasli arazilerde sürüler halinde yasarlar. Bazen birkaç aile birleserek 30-50 hatta 100'lük sürüler olustururlar. Kisin bitmesi ile beraber çift çift ayrilarak eslesirler. Disiler çalilar arasinda, kaya diplerinde gizli yerlerde toprakta basit bir yuva yapar ve 12-16 yumurta yumurtlar. Kuluçka süresi 24 gündür. Iki haftalik yavrular palaz tüylerini düzmeye baslayinca ilk kisa uçuslarini yaparlar. Ilk dört hafta sadece böcekler, kurtlar, larvalar ve karinca yumurtalari ile beslenirler. Besinlerini taneler, tohumlar, körpe filizler, tomurcuklar ve böcekler olusturur. Yurdumuzda Karadeniz sahillerinin çok yagisli sik ormanlari ile Marmara, Ege ve Akdeniz bölgesindeki düz ovalar disinda her tarafta, daglarin 2800 m. yüksekliklerine kadar rastlanir. Yerli kustur. Bazi bölgelerde, özellikle Dogu Anadolu'da birkaç yüz km.lik göçler yaparlar. Kisi daha iliman bölgelerde, az kar tutan vadilerde geçirmek için yaptiklari bu göçe "sökün" denir. Ülkemizde yaygin olarak bulunan kinali keklik avi, yerden havalanan av kuslari içinde avi hemen hemen en zevkli olanidir. Kalkisi sirasinda kisa kanatlarini çok seri vurarak havalanmasi, çok uzaklardan kalkisi ve süzülerek uçmasi gece avcilarin rüyalarini süsler. Keklik yerli av kusudur. Kayalik ve sarp arazileri kendisine mekan tutar. Mevsimlere göre arazinin degisik yönlerinde bulunabilir. Özellikle Dogu ve Güneydoguda kisin sert geçtigi yerlerde 80-100 km. mesafeli göçler yapabilir. Dolayisiyla ile keklik avciliginda birinci prensip, öncelikle o yörede hayvanin bulunup bulunmadigini tespit etmektir. Var ise, simdi dikkat etmemiz gereken iki önemli faktör vardir. 1- Mevsim 2- Yayilacagi arazinin bitki örtüsü ve su imkanidir. Mevsim faktörünü göz önüne alirsak hayvan, soguk günlerde arazinin Güney kisimlarinda, sicak günlerde su baºlarinda ve yüksek kayalik alanlarda bulunur. Bu mantik çerçevesinde ekim ayinda arazinin her yönünde anizlarda yayilan keklik, aralik ayinda arazinin güneyinde ve tohumun yeni atildigi tarlalarda bulunabilir. Dolayisiyla avcilar arasinda yaygin bir deyiº olan "Hayvan gibi düºünemeyen hayvan avlayamaz." sözünü hiç aklimizdan çikarmamamiz gerekmektedir. Hayvan hava ºartlari sicaksa serine, aºiri soguksa sicak bölgelere siginmaktadir. Sonbaharda su ihtiyaci kiº aylarina göre daha çok olacagi için su baºlarini tercih etmesi iç güdülerinin tabii sonucudur. Keklik günde en az iki kere yaylima çikar. ilki günün ilk iºiklariyla baºlar, digeri gün batimi öncesidir. Bunlardan çikaracagimiz sonuç günün hangi saatinde hayvanin nerede olabilecegini bilmektir. Yurdumuzda keklik avi köpekli veya köpeksiz yapilabilir. Keklik geceyi hemen hemen arazinin en yüksek noktasinda geçirir. Havanin soguk ve rüzgarli veya yagisli olmasi halinde dere yataklarini veya yogun kayaliklari tercih eder. Dolayisiyla av sirasinda tabiat sartlari titizlikle gözlenmeli ve yukaridaki bilgiler çerçevesinde avlanilmalidir. 15 veya 20 adet civarindaki sayilar içinde sürüler halinde yasayan keklik alaylarina "Bozulmamis alay" tabir edilir. Av sahasina giren avcinin ilk isi kalkan keklik alayinin sayisini ögrenmek olmalidir. Vurus yapsa da avini yerden almadan önce kekliklerin gittigi istikameti ve sayilarini bellegine kazimalidir. Avina, keklik sürüsünün gidis istikametinde devam eden avci, ilk seferde 15 keklik kalktigini ve bunlardan birini avladigi bildigi için önün de minimum 14 keklik oldugunu da bu suretle bilecektir. Örnegin; 10-15 dakikalik bir kovalamacadan sonra atis menzilinin disindan 9 keklik kalksa yine o civarda 5 adet "piskin" keklik oldugunu ancak bu suretle hesaplayabilecek ve bu yöntem sayesinde her an bir keklik kalkacagini hesap ederek atisa hazirlikli olabilecektir. Dikkat edilmesi gereken önemli bir husus da vurdugu kekligin düstügü yeri bellegine o anda kazimasidir. Her hangi bir yanlisliga mahal vermemek için atis yaptigi noktadan hareket etmeden önce o noktaya sapkasini birakmasi avci için bir avantajdir. Vurdugu kekligi bulamadigi takdirde ilk atis noktasina dönmek suretiyle atis anini tekrar dogru olarak hatirlama imkanina kavusmus olur. Kekligin tahminen düstügü noktadaki tüy kalintilari bizim için önemli bir izdir. Yarali keklik büyük bir çogunlukla arazinin yapisina göre asagilara dogru kayar ve önüne ilk çikan sik bir çaliliga veya kaya dibine girer. Kinali keklik, avcinin önünden ilk kalktigi zaman çogunlukla arazinin inisine dogru uçsa da bir süre sonra yine yürüyerek tekrar bulundugu arazinin tepe noktalarina çikacaktir. Bu onun tabii davranisidir. Buna "keklik tariyor" seklinde tabir edilir. 15-20 adetlik bir keklik alayi avlanmak suretiyle dagitilsa bile aradan geçen yarim saatlik bir sessizlik sonunda dagilan hayvanlarin öterek birbirini çagirmak suretiyle tekrar bir araya geldigi görülür. Dolayisiyla keklikleri kaybeden bir avci bir müddet sessizligini kurursa toplanmak için öten kekliklerin seslerinden onlarin nerede oldugunu yeniden kolayca bulabilir. Keklik avi için önerilen ideal tüfek 12 kalibredir. Bu çifte, süperpoze veya yarim otomatik bir silah olabilir. Tercih edilen namlu uzunlugu 68-71 cm.'dir. Çok soklu bir silah kullanildigi zaman avin açildigi ilk ayda 1/2 soku tercih etmemiz gerekirken Aralik ayinda tam soklu bir silah, keklik avinin amacina daha uygundur. Bundan amaç avin açildigi ilk zamanlarda hayvanin yakindan kalkacagi, daha sonralari ise yilgin ve güçlü olacagi varsayimindan yola çikarak yapilan bir tercihtir. Bu tercih avcinin zaman içinde edindigi tecrübeler dogrultusunda degiskenlik gösterebilir. Bu konuda tek bir dogru yoktur. Keklik için tercih edilen fisek numarasi 7'dir. Yakin mesafelerdeki atislarda 10 numara saçma ayni islevi görecektir. Saçma numarasi küçüldükçe dezavantajin yasanacagi bilinmelidir. 32-36 gr. dolular bu av için yeterlidir. Kinali keklik ayinda iyi bir yürüyüs botu isin en Önemli parçasidir. Bu ayda avci yürüyebildigi kadar sanslidir. Bu ava denenmemis bir ayakkabi ile asla baslanmamalidir.Yürüyüs temposunun hizli olacagi gerçeginden yola çikarak terlemelere karsi pamuklu giysiler tercih edilmelidir. Soguk havalarda vücudun üst kismi için yünlüler uygundur. ince bir yagmurlugun bel çantasinda tasinmasinda fayda VARDIR lütfen doğal dengeyi bozmadan av yapalım
