TAKLA IRKINDA ÖNTEPE (Gül) ŞEKLİ

Konusu 'Güvercin Genetiği' forumundadır ve guvercinurfa tarafından 27 Şubat 2009 başlatılmıştır.

  1. guvercinurfa

    guvercinurfa Well-Known Member Yönetim Üyesi

    TAKLA IRKINDA ÖNTEPE (Gül) ŞEKLİ
    ve
    BÜYÜKLÜĞÜ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

    Giriş:
    Takla ırkı bilindiği gibi Türkiye’nin en yaygın ırkıdır. Doğu, Güneydoğu Anadolu kökenli olmasına rağmen son yıllarda Edirne’ye kadar yayılmıştır. Bu yayılmaya paralel olarak „yetiştirme yönü“nde de hızlı bir değişim yaşanmış, oyun kuşu iken masa kuşu haline getirilmiştir. Ancak bu eğilime rağmen Takla ırkında yalnızca oyun yönüne önem veren yetiştiriciler de bulunmaktadır.

    Masa kuşu olma yönündeki eğilimlerle birlikte Takla ırkına ait güvercinlerin renklerinde de bir çeşitlenme olmuştur. Eskiden bu ırkta görülmeyen yeni renkler oluşmuştur. Eskinin mat siyah renkli güvercinleri yerini parlak siyaha bırakmış, koyu renkliler ise giderek açık renklilere dönüşmüştür. Yine eskiden görülmeyen “mermer” yada “mermerit” ismi verilen “işaretsiz” kuşlar “ görülmeye başlandı. Yalnızca oyunun önemli olduğu dönemlerde hiç dikkate alınmayan alaca renklere karşı artık hiçbir tahammül kalmamıştır.

    Eskiden öntepeler bu kadar büyük olmasa da, öntepe özelliğine Takla ırkında öteden beri rastlanmaktadır. Öntepe özelliğine ilişkin kalıtsal mekanizma konusunda bilinenler henüz çok azdır. Öntepenin tepesizliği çekinik (ressesif) olduğu tahmin edilmektedir. Ancak öntepe formu üzerine sistematik araştırma yapılmamıştır. Bu lisans tezi çalışmasında öntepe büyüklüğünün tüy rengine, yaşa ve cinsiyete bağlılığı araştırılmıştır. Bunun ötesinde ebeveyn-yavru benzerliğinden öntepe büyüklüğüne ilişkin kalıtsal mekanizma konusunda bazı noktaların aydınlatılması hedeflenmiştir.

    Araştırmada Kullanılan Yöntem:
    Bu çalışmada Çanakkale ve civarında ikamet eden yetiştiriciler ziyaret edilerek toplam 141 güvercin üzerinde ölçümler yapılmıştır. Ölçümlerde öntepe açılımının yarıçapı ölçülmüş ve öntepeler, Çanakkale yöresinde isimlendirme esas alınarak açma gül, punta gül ve bıyıklı olarak kayıt edilmiştir. Bunların yanı sıra, öntepeli bir soya sahip tepesiz kuşlar da kayıt edilmiştir.

    Tüm bu kayıtların yanı sıra hayvanların renkleri, yavru, genç ve kart olmak üzere yaşları ile cinsiyetleri de kayıt edilmiştir.

    Bulgular ve Sonuçları:
    Kayıt edilen güvercinlerin sayıları öntepe tipine, ebeveynlerinin öntepe tipine ve cinsiyetlerine göre Çizelge 1 ‘de özetlenmiştir.

    Çizelge 1. Öntepe tipleri, ebeveynlerinin öntepe tipleri ve cinsiyete göre gruplanan güvercinlerin sayıları

    Ebeveyn

    Erkek
    Dişi

    A A
    A B
    A T
    A P
    P B
    D A
    D T
    D B
    T A
    T T
    Erkek Döl

    A B P T
    30 3 - 1
    1 2 - -
    5 - - -
    1 - - -
    - - - -
    - - - -
    1 - - -
    1 - 2 -
    - - - 1
    - 1 - 1
    Dişi Döl

    A B P T
    34 2 - -
    1 1 - -
    4 - 1 -
    - 1 - -
    - - 1 -
    1 - - -
    1 - - -
    - - 4 -
    - - - 1
    - 1 - 1


    A: Açma; P: Punta; B: Bıyıklı; T: Tepesiz

    Çizelge 1’in ilk satırında, açma öntepeli (güllü) ebeveynlerden olduğu iddia edilen tepesiz güvercin muhtemelen ya yetiştirici tarafından yanlış ebeveynlere kayıt edildi yada sözkonusu çiftin dişisi kümeste başka bir erkek ile çiftleşti. Bu durum dışındaki bulgular, daha önce de değinildiği gibi öntepeliliğin tepesizliği nazaran çekinik bir kalıtım yolu izlediği yolundaki savı desteklemektedir.

    Çizelge 2’den görülebileceği gibi farklı tüy renklerine sahip kuşların öntepe büyüklükleri arasında kısmen oldukça büyük farklar bulunmaktadır. Sözkonusu ortalamalara göre portakallar ile arapların öntepe büyüklüğü arasında 5,7 mm’lik bir fark bulunmaktadır. İlk anda küçük bir değer gibi görülen bu fark oransal olarak irdelendiğinde portakalların öntepelerinin araplarınkinden % 50 daha büyük oldukları görülmektedir. Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir konu, farklı renklerdeki hayvanların cüsseleri arasında da fark olması olasılığıdır. Farklı cüsse büyüklüğü öntepelere de yansıyabilir.

    Çizelge 2. Araştırmaya konu olan kuşların tüy renklerine göre öntepe yarıçaplarına ait ortalamalar (mm)


    Tüy Rengi
    Arap
    Mavi
    Beyaz
    Portakal
    Sabuni
    Şekeri
    Ortalama
    11.2
    12.3
    14.5
    16.9
    11.2
    15.0




    Çizelge 3. Araştırmaya konu olan kuşların yaş gruplarına göre öntepe yarıçaplarına ait ortalamalar (mm)


    Yaş Grubu
    Ergin (Kartlar)
    Yavru

    14.7
    11.7


    Çizelge 3’de Ergin güvercinlerin öntepelerinin yavru güvercinlere göre 3 mm daha büyük olduğu görülmektedir. Yine fark küçük görülmekle birlikte önemli olduğunun altı çizilmelidir. Zira 3 mm yavruların öntepe çaplarının % 26’sına denk gelmektedir.
    Çizelge 4. Araştırmaya konu olan kuşların cinsiyetlerine göre öntepe yarıçaplarına ait ortalamalar (mm)

    Cinsiyet
    Erkek
    Dişi
    X
    13.0
    13.9


    Dişi hayvanların erkeklere göre öntepelerinin daha büyük olduğunu Çizelge 4’den izlemek mümkündür.

    Çizelge 5’de b ile sembolize edilen değer ebeveynler ile yavruların öntepe büyüklüklerinin benzerliğini sayısallaştırmaktadır. b-Değeri sıfır ile bir arasında değişir ve sözkonusu değer bire yaklaştıkca benzerliğin arttığı anlaşılır. Benzerliğin çok olması veya az olması ne anlama gelir. Öyle ya, ana babaya benzemelerinden daha doğal ne olabilir ki denilebilir. Ancak bu değerin „düşük“ olması yavruda öntepe çapı üzerine ana babanın etkili olmadığı anlamına gelmez. Yalnızca tüm kuşların öntepe çapları arasındaki farklılığın (varyasyon) besleme, bakım, iklim vb. çevre etkilerinden fazlaca kaynaklandığı hükmüne varılabilir. Tersi durumda, yani b-değerinin bir yada bire yakın olması, öntepe çapı üzerinde çevre etkilerinin olmadığı yada az olduğu anlamına gelir. Ebeveynler ortalaması yavru benzerliğinin karşısındaki değere baktığımızda (b=0,73) öntepe çapları arasındaki çeşitliliğinin büyük kısmının ana babadan, yani kalıtımdan kaynaklandığını söyleyebiliriz. Bunun yanısıra baba yavru benzerliğinin b değeri ile ana yavru benzerliğinin b değerleri arasındaki fark (bbaba = 0,56; bana = 0,67), yani ana yavru benzerliğinin daha yüksek olmasına bakarak dikkatlice öntepe çapı üzerinde anaya bağlı etkilerin daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Bu etkilerden biri yumurta büyüklüğü ve besleme değeri nedeniyle bunun yavru cüssesine etkisi olabilir, diğeri ise cinsiyetler arası farklı genetik kaynaklar olabilir.
    Çizelge 5. Baba yavru, ana yavru ve ebeveynler ortalaması yavru benzerliğini veren değerler

    Yöntem
    Baba-Yavru Benzerliği
    Ana-Yavru Benzerliği
    Ebeveynler Ortalaması-Yavru benzerliği
    b
    0.56
    0.67
    0.73


    Bu çalışmadan çıkarılacak sonuçlar özetlenirse;
    1. Farklı tüy rengine sahip öntepeli güvercinlerin öntepe çapları arasında fark bulunmaktadır. 2. Beklendiği gibi ergin hayvanların öntepe çapları yavrularınkinden büyüktür. Bu nedenle yavruların öntepelerini tam göstermeleri için tüy dökme dönemini geçirmeleri gerekir.
    3. Kuşların öntepe çapları arasındaki farklılığın oluşumunda çevre etkileri genetik etkiler kadar etkili değildir.
    4. Ana ve babanın, yavrularının öntepe büyüklüğü üzerine etkisi, ana lehine önemlidir.

    Teşekkür:
    Bu çalışmanın yürütülmesindeki desteklerinden dolayı Çanakkale Güvercin Yetiştiricileri Derneği yönetici ve üyelerine, başta Sayın Ali ÇELİK, Hakan DÜZENLİ, Erhan ÖZ ve İsmail TOPÇU olmak üzere teşekkürü borç biliriz.

    Hakan METE ve Dr. Türker SAVAŞ
     
  2. AHMET ESEN

    AHMET ESEN Active Member Üye

    ellerine sağlık fehmi teşekkürler.
     
  3. guvercinurfa

    guvercinurfa Well-Known Member Yönetim Üyesi

    ben teşekkür ederim
     
  4. ibo

    ibo Active Member Üye

    paylaşım için çok teşekkür ederim.
     

Sayfayı Paylaş